Matematik, (Yunanca μάθημα matema, "bilgi, çalışma, öğrenme") nicelik, yapı, uzay ve değişim gibi konularla ilgilenir. Matematikçiler ve filozoflar arasında matematiğin kesin kapsamı ve tanımı konusunda görüş ayrılığı vardır.
Matematikçiler örüntüleri araştırır ve bunları yeni konjektürler formüle etmekte kullanırlar. Bu konjektürlerin doğruluğunu veya yanlışlığını matematiksel ispat
yoluyla çözmeye çalışırlar. Matematiksel yapılar gerçek fenomenleri iyi
modelize ettiklerinde matematiksel düşünce doğa hakkında tahmin
yürütmemizi ve onun iç yüzünü anlamamızı sağlayabilir. Matematik soyutlama ve mantığı kullanarak ve sistemli çalışmayla fiziksel objelerin biçimlerini ve hareketlerini saymayı, hesaplamayı ve ölçmeyi
mümkün kılar ve böylece gelişir. Pratik matematik yazılı kayıtlardan
beri insan etkinliği olagelmiştir. Matematik problemlerinin çözümü için
gerekli araştırma yıllarca hatta yüzyıllarca süren bir çaba
gerektirebilir.
İlk titiz kayıtlara Yunan matematiğinde rastlanır. (Özellikle Öklid'in
Elementler kitabında.) Giuseppe Peano (1858-1932), David Hilbert
(1862-1943) ve diğerlerinin geç 19 yüzyılda belitsel sistemler üzerine
kurdukları çalışmalarından beri matematiksel araştırmada doğruyu
kurmanın geleneği değişti. (Artık uygun olarak seçilen aksiyom ve tanımlardan titiz bir şekilde tümdengelim yapılmaktadır.) Matematik Rönesans'a
kadar görece yavaş gelişti. Sonra matematikteki yenilikler diğer yeni
bilimsel keșiflerle etkileșerek matematiksel keșiflerde günümüzde hala
devam eden hızlı bir artış sağladı.
Galileo Galilei
(1564-1642) "Kainat dediğimiz kitap, yazıldığı dil ve harfler
öğrenilmedikçe anlaşılamaz. O, matematik dilinde yazılmış; harfleri
üçgen, daire ve diğer geometrik şekillerdir. Bu dil ve harfler
olmaksızın kitabın bir tek sözcüğünü anlamaya olanak yoktur. Bunlar
olmaksızın yapılan karanlık bir labirentte amaçsızca dolaşmaktır." Carl Friedrich Gauss
(1777-1855) matematiği bilimlerin kraliçesine benzetmiştir. Benjamin
Peirce (1809-1880) matematik için bilimlerin sonuçlarının çizilmesi için
gereken bilim demiştir. David Hilbert "Biz burada gelişigüzel
konuşmayız. Matematik şart koşulan rastgele kuralların olduğu bir oyun
gibi değildir. O yalnızca içsel gerekliliğin olduğu kavramsal bir
sistemdir, aksi hiçbir şey değil." Albert Einstein
(1879-1955), "Matematik kesin olduğunda gerçeği yansıtmaz, gerçeği
yansıttığında kesin değildir." Fransız matematikçi Claire Voisin,
"Matematikte yaratıcı itki, her yerinde kendini ifade etmeyi
denemesidir." der.
Matemetik dünya genelinde doğa bilimleri, mühendislik, tıp, finans ve sosyal bilimler
gibi birçok alanın temel aracıdır. Uygulamalı matematik, matematiksel
bilginin diğer alanlara uygulanmasıyla ilgilidir.Bu uygulamalar
sayesinde istatistik ve oyun teorisi gibi tamamıyla yeni matematik disiplinleri doğmuştur. Ayrıca matematikçiler soyut matematikle
akıllarında herhangi bir kullanım olmadan da yalnızca matematik yapmak
için uğraşırlar. Soyut matematikle uygulamalı matematiği ayıran belirgin
bir çizgi yoktur. Soyut matematikteki keşifler sıklıkla pratik
matematik uygulumalarının başlatıcısı olurlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder